Mensen nemen deel aan een anti-Israëlische en pro-Palestijnse demonstratie in Berlijn, 18 mei 2024. Foto AP Photo / Ebrahim Noroozi / Times of Israel
Op een van de laatste dagen van het jaar zorgden anti-Israël-demonstranten in Berlijn voor een laatste impuls voor de jaarlijkse antisemitismecijfers in Duitsland, aangezien het jaar 2024 het recordaantal anti-Joodse incidenten van het jaar ervoor gemakkelijk overtrof.
Op sociale media werden beelden getoond van moslimimmigranten die deelnamen aan een anti-Israëlische demonstratie waarin werd opgeroepen tot de dood van de Joden. Een Israëlische vrouw vertelde dat ze op oudejaarsavond in de Duitse hoofdstad was aangevallen toen ze een vreedzaam samenleven-insigne droeg met daarop de Palestijnse en Israëlische vlaggen.
Alleen al in de eerste zes maanden van 2024 vonden er in de Duitse hoofdstad meer antisemitische incidenten plaats dan in heel 2023. In Berlijn werden in de eerste helft van vorig jaar maar liefst 25 fysieke aanvallen op Joden geregistreerd en Holocaustmonumenten waren 21 keer doelwit van materiële schade. Meer dan zeven van de tien antisemitische incidenten hadden betrekking op Israël, aldus RIAS, een federale Duitse waakhond op het gebied van antisemitisme.
De Berlijnse politiechef Barbara Slowik zorgde in november voor ophef toen ze Joodse en homoseksuele inwoners adviseerde waakzaam te zijn wanneer ze door wijken met grote Arabische gemeenschappen reizen.
"Helaas zijn er bepaalde buurten waar vooral Arabieren wonen die ook sympathie hebben voor terroristische groeperingen. Daar wordt openlijk antisemitisme geuit tegen mensen van het Joodse geloof en afkomst," aldus Slowik.
Toch blijven leden van de Israëlische expatgemeenschap in Berlijn positief over het leven in de Duitse hoofdstad. Precieze aantallen zijn moeilijk te vinden, maar schattingen van het aantal Israëliërs dat in Berlijn woont, variëren van 10.000 tot ongeveer het dubbele.
Illustratief: Berlijnse politiechef Barbara Slowik bezoekt enkele van haar agenten die patrouilleren op de Boxhagener Platz, op 30 april 2020. Foto Odd ANDERSEN / AFP / Times of Israel
Jonathan verhuisde bijna 10 jaar geleden naar Berlijn toen hij halverwege de 40 was. Hij heeft zijn eigen bedrijf dat hoogwaardige babyproducten importeert en zijn man Chanan werkt voor een groot internationaal fintechbedrijf. Het stel heeft een 18 maanden oude tweeling, een jongen en een meisje. Vorig jaar bouwden ze hun eigen huis in een groene omgeving, op 20 minuten van het stadscentrum van Berlijn. Gevraagd naar het toenemende antisemitisme in de stad, gaf Jonathan toe dat hij er alleen over leest op sociale media.
“Persoonlijk heb ik het helemaal niet meegemaakt. De overheid, de politie en de wetten beschermen tegen haatzaaierij. De anti-Israël-marsen hier zijn meer gecontroleerd, beperkter; ze hebben grenzen,” zei hij.
"Ik zie mensen uit Amerika op X over hen posten. Maar goed, ik ga niet meer naar plekken als Neukölln of Kreuzberg," zei Jonathan, doelend op gebieden met grote concentraties immigranten uit het Midden-Oosten.
Vóór 7 oktober gingen Jonathan en Chanan naar de Sonnenallee, de hoofdstraat van Neukölln, om de lekkerste hummus te halen.
Jonathan, rechts, zijn man Chanan en hun tweeling.Foto Bart Schut / Times of Israel
“Waarschijnlijk zou er niets gebeuren als we nu zouden gaan. We zijn niet uiterlijk Joods. Maar als iemand me wil vermoorden, voel ik me ongemakkelijk,” zei Jonathan sarcastisch. “Onze buurt is meer Duits. De buitenlanders in onze buurt zijn wij. We zijn heel vriendelijk ontvangen door onze Duitse buren. Niemand heeft ooit iets gezegd over het feit dat we Israëlisch of Joods zijn. Hier groeten mensen elkaar op straat. Het voelt meer als een klein stadje.”
Hij voegde toe dat hij vrienden heeft die vanuit Israël bellen en zeggen: "Hé, ik hoor dat het gevaarlijk is in Berlijn," en dat hij antwoordt: "Serieus? Er worden raketten op je afgevuurd."
"We wonen in een overwegend blanke buurt, we hebben Duitse buren van de overkant die langskomen als we Chanoeka-kaarsen aansteken. Het is allemaal heel vriendelijk, zoals het hoort," zei hij.
Demonstranten bij een anti-Israël-protest tonen spandoeken tijdens een demonstratie ter herdenking van de 'Nakba', op het Oranienplatz-plein in Berlijn, Duitsland op 18 mei 2024. Foto RALF HIRSCHBERGER / AFP / Times of Israel
Het 'alternatieve' uitzicht vanaf Kreuzberg
Voor de in Moskou geboren Vicky, die via Bat Yam naar Berlijn kwam, liggen de zaken iets anders. Ze werkt als artiest in een tattooshop in Kreuzberg, een van de wijken waar politiechef Slowik Joden voor waarschuwde . Als je door Kreuzberg loopt, word je getroffen door de hoeveelheid graffiti op de muren van de vaak wat vervallen appartementenblokken. “Bevrijd Palestina” is een favoriet thema, geïllustreerd door Palestijnse vlaggen, net als “Stop de bezetting” en “Stop de genocide.”
Vicky, 28, beweegt zich in andere kringen dan Jonathan. Haar jongere en meer alternatieve Duitse vrienden en collega's zijn uitgesprokener anti-Israël. Afgezien van werkmogelijkheden, had een van de belangrijkste redenen waarom Vicky en haar man naar Berlijn verhuisden niets te maken met politiek of veiligheid.
"Ik hou van Israël, maar het is onmogelijk warm na Moskou. Het zou niet in het Midden-Oosten moeten zijn, maar ergens wat kouder," zei ze met een glimlach.
Vicky in haar tatoeageshop in de wijk Kreuzberg in Berlijn, december 2024. Foto Bart Schut
Vicky verhuisde naar Duitsland na het bloedbad onder leiding van Hamas op 7 oktober, waarbij 1.200 mensen, voornamelijk burgers, werden afgeslacht in het zuiden van Israël, terwijl 251 mensen werden ontvoerd naar de Gazastrook.
“Ik wist al wat ik kon verwachten. Ik hoopte alleen dat ik genoeg energie en geduld zou hebben om met anti-Israël sentiment om te gaan,” zei ze.
Omdat de tatoeëerder twee nationaliteiten heeft, vertelt ze tegen sommige mensen dat ze Israëlisch is en tegen anderen dat ze Russisch is.
"Ik kan vaak zien met welke nationaliteit mensen wel of niet overweg kunnen. Als ik in Neukölln ben, zeg ik nooit dat ik uit Israël kom. Maar de meeste van mijn klanten vinden beide prima. Aan de andere kant, toen we op zoek waren naar een plek om te wonen, kreeg ik een bericht van een potentiële verhuurder die zei: 'Ga terug naar Rusland, ik wil hier geen Joodse moordenaars.' Hij haalde alles door elkaar," zei ze, eraan toevoegend dat dit een op zichzelf staand incident was.
“Een vriendin van mij in Israël wilde verhuizen… en ik raadde haar aan om naar Duitsland te komen,” voegde Vicky toe. “Als ze gevoelig zijn, zullen ze een beetje lijden onder al die graffiti en slogans, maar de kans dat je daadwerkelijk iemand tegenkomt die haat tegen je toont, is klein.”
Vicky en haar man hebben voorlopig geen plannen om Berlijn te verlaten.
In Sonnenallee staat het woord op straat in het Arabisch
Het district Neukölln, dat zowel door Jonathan als Vicky wordt genoemd, ligt ten zuiden van Kreuzberg.
Een Palestijnse vlag en een keffiyeh-banner die de Palestijnse opstand symboliseren, sieren de ingang van een winkel aan de Sonnenallee in de wijk Neukolln in Berlijn, december 2024. Foto Bart Schut
Op de Sonnenallee is de voertaal Arabisch en zijn autochtone Duitsers moeilijk te spotten. Veel mannen dragen keffiyehs en de meeste vrouwen dragen hoofddoeken. De brede winkelstraat wordt gedomineerd door winkels met namen als Al Quds, de Arabische naam voor Jeruzalem, en Midden-Oosterse kapperszaken. Een groot deel van de ongeveer 30.000-40.000 Palestijnen in Berlijn woont in Neukölln. Hun vlaggen hangen overal in de etalages, net als souvenirs die verwijzen naar de Palestijnen en Libanon. De graffiti is unaniem anti-Israël.
Daniel, een 38-jarige uit Tel Aviv, noemde ook Neukölln, maar wees erop dat de wijk waar hij woont, Wedding, veel rustiger is, ook al heeft het een grote Turkse bevolking. Daniel, die in de horeca werkt, verhuisde in 2021 naar Berlijn.
“Het is als een kalmere, minder stressvolle versie van Tel Aviv,” zei hij. “Mensen verhuizen er van heinde en verre naartoe om een klein toevluchtsoord te vinden waar ze de beste versie van zichzelf kunnen zijn, en hetzelfde geldt voor Berlijn.”
Daniel gaf toe dat hij in de weken en maanden na 7 oktober bang was om in het openbaar naar berichten op zijn telefoon te kijken. Hij was bang dat mensen zouden zien dat ze in het Hebreeuws waren en hij wilde geen aandacht trekken.
Israëlische expat Daniel maakt een foto bij de Brandenburger Tor in Berlijn. Foto via Times of Israel
De reacties op zijn werkplek na de gruweldaden van Hamas waren echter het tegenovergestelde van wat wij vreesden.
“Voor mijn werk draag ik een badge met vlaggen waarop staat in welke talen ik gasten kan bedienen. Na 7 oktober heb ik gevraagd om hem af te doen, niet uit angst, maar juist vanwege het tegenovergestelde. Gasten — internationaal en vooral Duits — zagen de Israëlische vlag en de mate van solidariteit en empathie die ze toonden, triggerde te veel emoties. Het zou letterlijk mijn diensten verpesten. Dat was heel verrassend en behoorlijk verbazingwekkend,” zei hij.
Een antifascistische/Palestijnse vlag met de rode driehoeken die Hamas gebruikt om doelen van gewelddadige aanvallen aan te duiden, hangt in de wijk Neukolln in Berlijn, december 2024. Foto Bart Schut
Daniel voegde toe dat sommige van zijn Israëlische vrienden hebben aangekondigd dat ze Duitsland zouden verlaten als de extreemrechtse AfD de verkiezingen van 23 februari wint, ondanks de pro-Israëlische houding van de anti-immigrantenpartij. Hijzelf heeft altijd een terugkeer naar Israël in gedachten, niet zozeer vanwege politieke redenen, maar omdat Daniels familie en vrienden in de Joodse staat wonen.
“Ik kan me niet voorstellen om in een andere stad in Europa te wonen. Als ik ergens anders heen ga, zal het terug naar Israël zijn,” zei hij, en voegde toe: “Ik weet dat ik op een plek woon waar de meerderheid mij nog steeds beschermt. Bovendien kan ik het me niet veroorloven om terug te gaan naar Tel Aviv, het is te duur. Migratie is altijd een economische beslissing.”
Comments